Вы здесь
Мазар Асат бия Алпысулы.
Исторические памятники Казахстана.
«Не решай ничего опрометчиво,
Не подумавши - действовать нечего»
Ибн Сина.
Историческое наследие Казахстана.
Место захоронения Асат бия Алпысулы находится в Акмолинской области, Зерендинском районе. Зерендинский район богат знаменитыми и уважаемыми людьми, одним из которых был Асат Алпысулы, из рода Жарменке – Барак.
Асат способен был одним только словом решать сложнейшие конфликтные ситуации. Он прославился в народе рассудительным умом, находчивостью, четкими суждениями, беспристрастным судейством ссор и раздоров.
На основе исторических фактов исследователи установили, что судейство казахских биев включало в себя обсуждение дела прилюдно, что вызывало доверие простого народа. В тяжелые времена для Казахского ханства (агрессия со стороны джунгар) Асат Алпысулы смог проявить свои лидерские качества.
Вместе с Толе бием, Кабанбай, Богенбай и Жаныбек батырами они создали народное ополчение, боровшееся за освобождение родной земли. В народной литературе сохранились исторические легенды об Асате Алпысулы. Ушли в народ пословицы-поговорки, стали крылатыми фразами поучительные слова Асата Алпысулы.
Также Асат Алпысулы проявил себя как талантливый архитектор при постройке красивых сооружений. Он появился на свет в 1827 году в местности недалеко от нынешнего поселка Карашилик. Сейчас на этом месте находится лесное хозяйство Кишитукти.
Асат Алпысулы стал волостным правителем в том ауле, его именем назван ручей, что течет и по сей день и носит название ручей Асат ата. Место захоронения исторической личности огорожено и в честь него воздвигнут мавзолей.
Местное население до сих пор знает и пересказывает множество исторических рассказов об Асат ата, часть из них связана с эпохой переселенцев. Одна из ярких историй - встреча губернатора Омска, который приезжал в Казахстан с ревизией земель с целью открытия станиц для переселенцев.
Тогда в ходе переговоров Асат Алпысулы вынудил российского губернатора признать влияние биев и старшин наравне с высшей знатью. Умер Асат в 1875 году. Это был великий и мудрый человек, который достоин того, чтобы будущие поколения знали и чтили память о нем.
По сей день жители всего региона приходят к месту захоронения великого бия в знак благодарности.
Источник и фотографии:
Из рассказов краеведов и местных жителей. http://srh.kz/content/mesto-zahoronenie-asat-biya-alpysuly/
Асат би Алпысұлының жерленген жері.
Қазақстанның тарихи мұрасы.
«Ешнәрсені асықпа,
Ойланбастан, әрекет етудің еш қажеті жоқ»
Ибн Сина.
Қазақстанның тарихи ескерткіштері.
Орналасқан жері: Ақмола облысы Зеренді ауданы. Қысқаша ақпарат: Зеренді ауданында танымал және құрметті адамдарға бай болған, солардың ішінде Асат Алпысұлы, ол Жәрмеңке - Барақ руынан шыққан адам.
Асат бір ғана сөзімен небір шытырман даулы мәселелердің дұрыс шешімін тауып отырған. Ол ел арасындағы дау-шарларды әділ билігімен, парасатты ақылымен, тапқыр, ойдағыдай кесімді пайымдауларымен мүлтіксіз тындырған.
Тарихи деректерге сүйене отырып, зерттеушілер қазақ билерінің іс қарауы қоғамдық іс-шара ретінде қаралып, қандай дау болса да билердің шешімі бүкіл жұртшылықты қанағаттандырғанын көрсетеді.
Жалпы танылған пікір бойынша билер сотының мынадай қайталанбас ерекшеліктері болған. Қазақ хандығының қиын кезінде, Асат Алпысұлы жоңғарлардың басқыншылық соғыстары кезеңінде басшыға тән қасиетін таныта білді.
Жоңғарлар жағдайды пайдаланып, қазақ халқын жойып жібергісі, ал тірі қалғандарын қуғын-сүргінге ұшыратқысы келді. Төле би, Қабанбай, Бөгенбай және Жәнібек батырлармен бірге біртұтас халық майданын құрып, азаттық жолында күрес жүргізді.
Халық ауыз әдебиетінде Асат Алпысұлы туралы көптеген тарихи аңыздар сақталып қалған. Халық арасында Асат Алпысұлы айтты деген мақал-мәтелдер, нақыл сөздер кең таралды. Асат Алпысұлы сәулетті ғимараттар салуға да белсене ат салысты.
Асат Алпысұлы есімі күллі қазақ тарихына қатысты ірі оқиғалармен тығыз байланысты. 1827 жылы өлкеміздегі Қарашілік ауылына жататын, жоғарыда аталған ру мекендеген қазіргі Кішітүкті орман шаруашылығы орналасқан жерде дүниеге келген.
Аталмыш ауылға болыс басшысы болып, осы күнге дейін ағып жатқан жергілікті бұлақтың көзін ашыпты. Бүгінде «Асат ата бұлағы» деп аталатын осы шағын су ағыны елді мекенге ерекше бір сән беріп тұрғандай. Тарихи тұлға жерленген жер қоршалып, басына мазар орнатылған.
Асат Алпысұлы туралы көптеген тарихи деректер бар. Олардың арасынан Қазақ жеріне Ресейдің қоныс аударушылары келе бастаған кездегі туған мына оқиғаны айтуға болады. Бұл болашақ ұрпақ үшін есте сақтауға лайықты ұлы және дана адам.
Асат Алпысұлы 1875 жылы қайтыс болды. Асат Алпысұлына ауыл тұғындары қайтыс болған жерге құлпытас орнатқан. Осы уақытқа дейін осы аймақтың тұрғындарының алғыстары және еске алу үшін осы жерге келеді.
Ресей әкімшілігінің құзыретті губернаторы лауазымы көбінесе сұлтанның шыққан тұлғаларын ғана емес, сонымен бірге би және ақсақалдарды да мақұлдауға мәжбүр болды. Сондай адамдардың бірі Асат Алпысұлы, ол би болды.
Деректеме:
Жергілікті тұрғындар мен өлкетанушылардың әңгімесінен. http://srh.kz/content/mesto-zahoronenie-asat-biya-alpysuly/