Поездка в Курчатов из Семипалатинска.

«Нет Востока,
И Запада нет.
Нет у неба конца.
Нет Востока,
И Запада нет,
Два сына есть у отца.
Нет Востока,
И Запада нет,
Есть
Восход и закат,
Есть большое слово -
ЗЕМЛЯ!»

Экскурсия по городу Курчатову.

Город Курчатов – центр, бывшего Семипалатинского полигона расположен на высоте 163 метров над уровне моря, находится в 145 километрах на северо-запад от города Семипалатинск  в 239 километрах на юго-восток от города Павлодар, на правом берегу реки Иртыш, в Бескарагайском районе Восточно-Казахстанской области. 
Город занимает площадь 11 000 гектаров. В состав города Курчатова входит сам город Курчатов, железнодорожная станция Дегелен, расположенный в 2 километрах и село Молдары в 3 - 4 километрах.
Указанные населенные пункты не являются самостоятельными и не числятся в отчетности. Климат города Курчатов резко континентальный. Для него свойственны: засушливость весеннее-летнего периода, недостаточное и неустойчивое по годам и периодам года количество атмосферных осадков, значительная ветровая деятельность в течение всего года, и особенно в весенний период, высокие летние и низкие зимние температуры воздуха.
Среднемноголетнее количество осадков составляет до 250 мм, при этом на период интенсивной вегетации (май-июль) приходится только около 90 мм. Высота снежного покрова небольшая, средняя за зиму, на открытых участках, составляет около 13 см. среднегодовая температура воздуха положительная и составляет + 2,4 градуса.
Максимальная температура в отдельные годы может достигать +40 - 42 градуса, минимальная до – 48, - 49. самый теплый месяц – июль, самые холодные – январь и февраль. Господствующими ветрами являются ветры юго-западного и западного направлений, наибольшая их интенсивность приходится на апрель, май, июнь.
Город расположен на левом берегу реки Иртыш в сухой агроклиматической зоне с ГТК равным 0,3 - 0,5 (подзона пустынных полынно-ковыльных степей). В Курчатове были сосредоточены научные и исследовательские лаборатории, центры медиков и биологов, математиков и физиков, а также производственные базы шахтостроителей, буровиков, геологоразведчиков, строителей.
Это был уютный городок, заботливо усаженный деревьями, с фонтанами, парками и детскими площадками, аэродромом, железнодорожной и автобусной станциями, а также Дворец культуры, музей, свое телевидение и газета.
К площадкам, где гремели ядерные взрывы, на десятки и сотни километров в степь протянулись бетонные и асфальтовые дороги. Круглые сутки в небо были устремлены зеркала радарных установок, радиоантенн, которые день и ночь несли вахту по охране и поддержанию связи с центром и испытательными площадками полигона.
Это был закрытый процветающий город Военно-промышленного комплекса (ВПК). Здесь имелись все условия для исследовательской и экспериментальной работы. В городе жили и работали известные советские физики И. Курчатов, Ю. Харитон, А. Сахаров, Я. Зельдович. Их считают отцами ядерного оружия.
С 1947 года получил статус города и стал называться – Курчатов. Известен в мире как Семипалатинск – 21 (почтовое отделение). История города неразрывно связана с историей создания испытательной базы ядерного оружия.
Решением сложнейших задач оборонного характера в условиях страны, пережившей самую жестокую за свою историю Великую Отечественную войну, занималась, созданная в 1947 году постановлением СМ. СССР и ЦК КПСС, Горная сейсмическая станция (ГСС), «объект 905» для натурных испытаний атомных зарядов.
Первым командиром УП-2 был генерал-лейтенант артиллерии Рожанович Петр Михайлович (февраль – сентябрь 1948 год). Его сменил генерал-майор артиллерии Колесников Сергей Георгиевич. Последним командиром Семипалатинского полигона был генерал-майор Коноваленко Юрий Владимирович.
Научное руководство при подготовке первых испытаний осуществлял Игорь Васильевич Курчатов. Военные строители первыми высадились в 1947 году на берегу реки Иртыш (крупнейший приток Оби, одна из важнейших рек Казахстана).
В 145 км от г. Семипалатинска, вниз по течению Иртыша, были начаты строительно-монтажные работы по возведению жилья, административных зданий и технических сооружений. Тяжело было начинать строительство на пустом месте.
Отстроили палаточный городок для личного состава и баню, для которой горячая вода готовилась на улице в железных бочках, на берегу протоки. Одновременно рыли котлованы для землянок, вели заготовку прутьев и плели фашины, а с прибытием леса и устройства стоечных каркасов, закрывали землянки для солдат фашинами и засыпали их землей.
Офицерские землянки закрывали досками и обшивали изнутри фанерой. В 1990 году население города составляло более 20 000 человек. Курчатов являлся главной лабораторно-экспериментальной базой испытателей.
Жилой фонд города составлял 176056 кв.м, из них 69500 для военнослужащих. В городе имелся аэродром с грунтовой посадочной полосой, молочный завод на 10 т., хлебный завод на 143 т. продукции в сутки, 8 дошкольных учреждений на 1150 детских мест, 3 школы на 3000 мест, военный госпиталь на 50 коек, медсанчасть, филиал швейной фабрики «Большевичка», ряд малых предприятий и кооперативов.
Выброс радиоактивных газов на поверхность после испытания 12 февраля 1989 года стал толчком к образованию мощного антиядерного движения «Невада – Семипалатинск».
После издания Указа Президента РК Назарбаева Н. А. от 29. 08.1991 г. № 409 о закрытии Семипалатинского полигона, в городе сложилась не простая ситуация. Быстрое свертывание и передислокация с полигона российских войсковых частей создали реальную опасность полного разрушения всей научно-производственной структуры и социальной сферы города.
Решение руководства страны об организации Национального ядерного центра РК на базе комплекса бывшего Семипалатинского полигона и соответствующих научных организаций и объектов, расположенных на территории Казахстана, позволило сохранить научный потенциал.
Продолжить эксплуатацию и обеспечить безопасность работы ядерных исследовательских реакторов, начать полномасштабную реализацию Республиканской целевой научно-технической программы по радиоэкологическому исследованию и реабилитации территории бывшего Семипалатинского испытательного полигона
После закрытия в 1991 году Семипалатинского полигона Курчатов из города с развитой инфраструктурой превратился в  поселок городского типа. Первые усилия по восстановлению Курчатова были предприняты в 1995 году, когда из государственного бюджета на неотложные нужды было выделено полмиллиарда тенге.
Восстановление города продолжается до сих пор. Сейчас в городе проживает 9500 человек. Здесь действует образованный в 1992 году на базе научного потенциального полигона Национальный ядерный центр (НЯЦ) и его научно - исследовательские институты.
Деятельность НЯЦ РК позволила привлечь значительные зарубежные инвестиции, создать в городе сотни дополнительных рабочих мест. В целях конверсии научно-технического потенциала развития полигона и использования новых технологий в 1995 году создано совместное казахстанско-американское предприятие «СЕМТЕХ».
В 1996 году – «КК Интерконнект», основным профилем которого является производство печатных плат и электронных устройств. Геологоразведочными работами занимается совместное казахстанско-американское предприятие «ФМЛ Казахстан».
Территория СИПа характеризуется замечательной концентрацией перспективных месторождений, в первую очередь золота и меди, а также обладает значительными запасами нерудного сырья. На территории города добычей и обработкой природного камня «габбро» занимается предприятие «Дегелен».
Сегодня НЯЦ РК является градообразующей организацией в г. Курчатове. Имеется в Курчатове и музей полигона, в котором собраны образцы контролировавшей ядерные испытания аппаратуры, фрагменты атомных бомб, материалы, сохранившие на себе следы воздействия взрывов.
Здесь же фотографии ученых и общественных деятелей, которые были связаны с работами, проводившимися на полигоне, и с его закрытием. С 1996 года в городе функционирует совместное казахстанско-американское предприятие «КК Интерконнект», созданное НЯЦ РК, корпорацией «КРАС» (США, штат Пенсильвания) и Фондом оборонных предприятий США в рамках Межправительственного соглашения между Республикой Казахстан и США.
Предприятие занимается производством бытовой радиоэлектронной продукции, компьютеров, компьютерных  комплектующих, телекоммуникационной техники, печатных плат и др.  Добычей и обработкой природного камня занимается предприятие «Дегелен».
Кроме того, в городе действуют больница, две школы, Дом культуры и частное общежитие гостиничного типа. Таким образом, несмотря на испытания, выпавшие на долю города Курчатова, он продолжает жить. На базе Семипалатинского испытательного полигона указом президента Казахстана Нурсултана Назарбаева в 1991 году был создан Национальный Ядерный Центр Республики Казахстан (НЯЦ РК) со множеством его дочерних предприятий: Институт геологических Исследований (ИГИ), Институт Ядерной Физики (ИЯФ), Институт Атомной Энергии (ИАЭ) и множество других организаций, работающих на мирный атом и сотрудничество науки и бизнеса. Предприятие стало градообразующим.
Сегодня в Курчатове строится Парк Ядерных Технологий (Создан указом президента РК Нурсултана Назарбаева 4 апреля 2003 года), который наладит производство высокотехнологичной продукции с использованием мирного атома. В него включены:
Корпус административно-производственного назначения,
Комплекс радиационных технологий,
Корпус радиационной стерилизации,
Транспортно-логистический центр,
Ядерный энерготехнологический комплекс и объекты социальной сферы.
Согласно плану в 2010 году начнется реализация проектов по производству взрывчатых веществ (ТОО «Аммонит») и производству радиационно-сшитых соединительных рукавов для подвижного состава (ТОО «Демпург-PNT»).
В город потянулись люди. Население города растет с каждым месяцем. Идет приток кадров в атомную промышленность. Растет воинский контингент, предназначение которого - охрана стратегических объектов, предприятий атомной промышленности.
В 2010 году планировалось начать строительство АЭС в Курчатове по японской технологии на основе реактора IV поколения, мощностью от 600 до 1000 МВт. В наши дни опытное поле охраняется, так как необходимо контролировать опасную территорию и потоки радиоактивного металла.
Также представляют опасность озёра, располагающиеся в огромных воронках от ядерных взрывов. Их берега радиоактивны. Также под охрану попадают штольни горного массива Дегелен, где проводили подземные ядерные испытания.
Всего на СИЯП провели 465 испытаний ядерного вооружения. Места испытаний ядерного вооружения сегодня привлекают туристов из различных стран: США, Японии, Германии, Франции, КНР, Южной Кореи, России и многих других.
Сотни человек ежегодно посещают опытное поле наземных и воздушных испытаний, на котором по сей день сохранены огромные бетонные сооружения, где располагалась видеоаппаратура; бомбоубежища, различные инфраструктурные объекты; а в месте проведения подземных испытаний (горный массив Дегелен) международные группы учёных исследуют полости подземных взрывов. Полигон превращается в «Большую мировую лабораторию радиационных исследований».
В 2010 году ввели в эксплуатацию казахстанский термоядерный материаловедческий реактор токамак (КТМ). 
Географические координаты города Курчатов: N50°45'59,58" E78°31'41,51"

Курчатов қаласы.

Курчатов қаласының көрікті жерлері.

«Шығыс жоқ,
Батыс жоқ.
Аспанның соңы жоқ.
Шығысы жоқ
Батыс жоқ
Әкемнің екі ұлы бар.
Шығысы жоқ
Батыс жоқ
Бар
Күннің шығуы мен батуы
Үлкен сөз бар -
ЖЕР! ”

Курчатов қаласына бару.

Ядролық зерттеу полигонын құру туралы шешім ССРО Министрлер Кеңесінің және КОКП Орталық комитетімен 1947 жылы 21 тамызда қабылданды. Полигон «Оқу полигоны» ауызша аталды, шифр әскери бөлім 52605. Полигонның қалыптасуы Москва облысының Звенигород қаласында басталды.
Алғашқы әскери бөлімдер мен жеке бөлімшелер 1947 жылғы 1 маусымнан бастап Павлодар облысының Майский ауданының Молдары поселкесіне қоныс аудара бастады. Полигон Қазақстан Республикасының Семей, Павлодар, Қарағанды облыстарының аумақтарында орналасқан. Жалпы ауданы-18500км кв., периметр-600 км-ге жуық.
Аталған облыстардың тәрбітіне 54%, 39%, және 37% полигон аумағы тиіс келеді. Полигон сынақтарына дайындық жұмыстары 1949 жылғы шілде айында аяқталды. Сол жылдың 29 тамыз айында ССРО-да алғаш ядролық құрылғының сынағы өткізілді.
Сынаққа тікелей ғылыми жетекшілік И.В. Курчатов атқарды. 1953 жылғы 12 тамызда полигонда алғаш термоядролық құрылғы, 1955 жылы 22 қарашада – сутегі бомбасы сыналды. Ядролық сынақтар ядролық жарылыс құрылғылары және қарулардың үлгілерін сынау мақсатында өткізілді.
Кейіннен халық-шаруашылық мақсатта өткізілді. Полигон күрделі ғылыми-зерттеу кешені болып саналды. Құрылымы жағынан ол базалық Курчатов қаласынан тұрды.(ауд. «М»), «Балапан» лабораториялық -эксперименттік базасымен,пл. «№ 10», пл. « Дегелен», пл. «Ш».
Сынақ алаңдары құрылысымен қатар сынақ алаңынан 130 км Семей қаласынан батысқа қарай орналасқан тұрғын әкімшілік орталық салына бастады. Алғашқыда тұрғын қалашық әскери гарнизон қызмет істеді, Семей- Конечная бекеті теміржол магистралі құрылысының аяқталуынан соң айрықша құпиялылығына байланысты «Москва-400» атауына ие болды.
1947 жылдан бастап қала статусына ие болып, Курчатов аталынды. Әлемге Семей-21 ретінде белгілі (пошта бөлімшесі). Қаланың тарихы ядролық қару базасының құрылу тарихымен ажырамас байланыста. Өзінің тарихындағы ең сұрапыл Ұлы Отан соғысында қорғаныс сипаттағы күрделі мәселелер шешімімен, 1947 жылы ССРО МК және КОКП ОК қаулысымен Тау сейсмикалық бекеті (ТСБ), атомдық зарядтарды табиғи сынау үшін «905» обьектісі құрылды. ОП-2 алашқы командирі артиллерия генерал-лейтенанты Рожанович Петр Михайлович (1948 жылғы ақпан- қыркүйек).
Оны артиллерия генерал – майоры Колесников Сергей Георгиевич алмастырды. Семей сынақ полигонының соңғы командирі Коноваленко Юрий Владимирович болды. Алғашқы дайындыққа жетекшілік етуші Игрь Васильевич Курчатов болды.
Әскери құрылысшылар 1947 жылы Ертіс өзенінінң жағасына (Обь өзенінің үлкен сағасы, Қазақстанның маңызды өзендерінің бірі) орналасты. Семей қаласынан шамамен 130 км, ағыстан төмен қарай тұрғын-үйлердің, әкімшілік ғимараттардың, техникалық құрылғылардың құрылыс-монтаждау жұмыстары жүргізіле бастады.
Бос орында құрылыс бастау қиынға соқты. Жеке құрам үшін шатырлы қалашық, өзен ағысына жақын жерде су ысыту үшін темір бөшкелері бар моншалар жасалды. Сонымен қатар сәскерлерге жертөлелер жасау үшін жер қазылып, фашиналар тоқылып, орманнан тіреулер алынып, жертөлелерді фашиналармен жауып, үстінен құм себілді.
Офицерлер жертөлелері тақтаййшалармен жабылып, ішінен фанералармен қоршалды. Әскерлерде қыс бойына тамшылар тамып, әсіресе жылынған мезгілде тоқтамады.Отынның жеткілікті мөлшерде болмауы офицерлер үйінің қабырғаларында шық қырау қабаттарымен қапталатын.
Қыс (әсіресе 1948 жылы) өте қатты болды, 40-50 градусқа дейін жететін және қол және аяқ саусақатарының үсініп, кестіру жағдайлары жиі болған. Ақпан айларының аязынан, боранынан жертөлелер есіктері жабылып қалып, көбінесе аршып алуға тура келетін.
Жеке құрамға азық-түлік жеткізу үшін автожолдардың болмауынан күніне 300гр. Нан ғана жеуге рұқсат етілген. Полигондағы өмір сүру жағдайы майдандағыдан кем болған жоқ: сол сияқты жертөлелер, жол қазандық азықтану, заттық, саудалық аттестаттар, жанұядан алыстатылу, қатаң жағдай режимі.
Қойылған мәселелерді орындау, үлкен ерік күші, шыдамдылық, жеңімпаз елге деген сүйіспеншілік, әскери құрылысшаларға, командирлерге подполковник Барсуков В.М.,, Подполковниктер Евтиков М.А., Евдокимов А.А., Тран В.И. және басқаларына өте қысылтаяң мерзімде,1949 жылдың шілде айына дейін ядролық қаруларды сынау құрылғылары мен объектілерін дайындауды аяқтау қажет болды.
Қатарлас құрамына 2 құрылыс полкі кіретін 31516 әскери бөліміне жүктелген тұрғын қалашық құрылысы ( М алаңы) басталды. Әскери құрылысшалардың алдына заманға сай, толық ыңғайластырылған әскери қалашық салу міндеті қойылды. Бұл міндетті 53 инженерлік-құрылыс полкі орындады.
Біртіндеп қалашық өсе бастады, адамдар өмірі ыңғайлана бастады. Жеке құрам жертөлелерден тұрғын үйлер мен казармаларға көшті және алғашқы құрылыс болып Ленин көшелеріндегі үйлер және ЖПО, 52605 ә-б гарнизондық штабы болды.
Полигон басшысына арналып коттедж салынды, бірақ оған бірінші жарылыста Л.П. Берия өз қорғаушыларымен қоныстанды. 1949 жылы «Офицерлер үйі» пайдалануға енгізілді. 1950 жылы –су тазалау құрылығысының барлық кешенімен су алу бекеті құрылысы аяқталды.
Ең алғашқы 36 пәтерлік үйлер 1952 жылдың жазында берілді. Бұл Первомайская 32, (құрылысшылар үйі) және Молодежная,2 (Победы). Екі қабатты казарма, госпитальдің хирургиялық бөлімі1953 жылы аяқталды. Ертіс жағасындағы жағалау сатыларымен тас қалауларыман 1954 жылы құрылған.
Офицерлердің жанұяларына келуге 1952-1953 жылдары ғана рұқсат етілді. Тұрғын үй мәселелерін шешу үшін 2-3 айға созылған үлкен бетондардан үйлер кварталдарын салу басталды. 1956-1958 жылдары гарнизонда моншалық-кір жуу комбинаты, монша, жаңа наубайхана, Универмаг салынған.
1955 жылдан бастап кең көлемде тұрғын қалашықты жасылдандыру және көркейту басталды.1960 жылы жасыл алқаптар 95 га. ауданды алды, 35 сәндік және 2 мың жеміс ағаштары сонымен қатар көптеген гүл түрлері болды.
1957 жылдың маусым айында 31516 ә/б құрамына Шаған бекетінде орналасқан (240 объект) бөлімдер кірді. Олардың құрамында 7-ші,16-шы бөлек аэродромдық-құрылыстық полктер,708 участок арнайы жұмыстар, 412 жеке монтаждау ротасы және 1008 әскери госпиталь болды.
Бұл бөлімдер 1946-1947 жылдары құрылды және 1954 жылы объектіге қорғаныс құрылысының айрықша маңызды жұмыстарын орындау үшін келді. Көптеген арнайы және ұрыс кешендері салынды, ал 240 обьект ресми емес атауы «Половинкада» біздің қалашыққа кіші ағайын біздің қалашығымыздан көлемі жағынан біраз кішірек қалашық өсіп келді.
Ертістен шамамен бір жарым километрдей жерде сынақ полигонының ғылыми-тәжірибелік бөлімі (ҒТБ) салынып, қоршалды. Бұл аумаққа бірнеше қызметтік ғылыми-зерттеу лабораториялары (биологиялық, радиохимиялық, физикалық өлшеу ) ғимараттар және әскери техниканы сынау секторы, қазіргі уақытта – Радиациялық Қауіпсіздік және Экология Инсититуты салынды.
«Ш» алаңы 1949-1962 ж.ж. мерзімінде атмосфералық сынақ жүргізу үшін қызмет етті. Барлығы 130 атмосфералық сынақ жүргізіліп,оның 30- жерүсті ядролық сынағы болды, кейіннен алаң ядролық физика саласының тәжірибелерін өткізуге, және әскери техникаларды сынауға пайдаланылды.
Алаңда зерттеу ядролық реакторы, «Сияние» стендтік кешені, 330 орынға арналған 6 қонақ үйі, 4000 адамдық казарма орналасқан. «Балапан» алаңы Жерасты бұрғылау сынақтарын өткізуге және кәдімгі жарылғаш заттармен моделдік тәжірибе жасауды өткізуге қызмет еткен.
Алаңда 131 жерасты бұрғылау сынақтары, 33 шахталық жіберу қондырмаларымен, сынауға арналған кең масштабты эксперимент өткізілген, қондырмалардың және инженерлік байланыстардың арнайы форты болды. 850 орындық 5 қонақ үйі,1100 адамдық казарма болды.
1988 жылы ССРО мен СҚШ арасындағы келісім бойынша (1974 жылғы 3 шілдедегі жерасты ядролық қаруларын сынауды шектеу туралы) бақылау жөнінде біріккен эксперимент өткізілді (ББЭ). ББЭ жерасты жарылыстарының параметрлері болды.
«№ 10» алаң Атомдық реакторлар мен жаңа технологиялардың мемлекеттік ғылыми орталығының базалық алаңы болды. («Луч» ғылыми-өнеркәсіптік бірлестігі). Мұнда екі зерттеу реакторлары, 3 7000 орындық қонақ үйі, 524 адамдақ казарма болды.
«Дегелен» алаңы Жерасты штольнядағы ядролық сынақ өткізуге арналған. Барлығы 233 сынақ өткізілген. Алаң физикалық тәжірибелер өткізуге перспективалы болған. Таулы- техникалық және құрылыс-монтаждық өндірістік-техникалық базасы, 1200 орындық қонақ үйі, 1100 адамдақ казарма болды.
Барлық тәжірибелік алаңдарда жауынгерлік клуб, монша, орталық жылу беру, су құбыры, су жіберу құбырлары болды. Курчатовта ғылыми-зерттеу лабораторялар, жинақталды, дәрігерлер және биологтар, математиктер мен физиктер сонымен қатар шахтақұрылысшылары өндірістікбазасы, бұрғышылар, геологиялық барлаушылар,құрылысшылар орталығы жинақталды.
Бұл ағаштармен көмкерілген, фонтандары бар, бақтары, балалар алаңы, аэродром, теміржол. Автобус бекеттері бар сонымен қатар Мәдениет сарайы, музей, өзінің теледидары, газеті бар әдемі қала болған. Тәулік бойына күнімен, түнімен сынақ алаңдарымен,орталықпен байланысты ұстау және қорғау жөніндегі күзет антеннелеры, радарлық құрылғылардың айналары аспанға қарап тұратын.
Бұл Әскери-өндірістік кешеннің (ӘӨК) гүлденіп келе жатқан жабық қалашығы болатын. Мұнда зерттеу және тәжірибе жасауға арналған барлық жағдай жасалды. Қалада белгілі кеңес физактері И. Курчатов, Ю. Харитон, А. Сахаров, Я. Зельдович өмір сүріп, қызмет еткен.
Оларды ядролық қарудың әкелері деп атайды. 1990 жылы қала халқа 200 мың адамда құрады. Курчатов сынаушылардың бас лабораториялық-эксперименттік базасы болып саналды. Қаланың тұрғын үй қоры 175056 кв.м, оның 69500 әскерилерге арналды.
Қалада грунталған қону жолымен аэродром, 10 тонналық сүт зауыты, 143 тонналық нан зауыты, тәулік бойы өнімдер, 1150 орындық 8 мектепке дейінгі мекеме, 3000 орындық мектеп, 50 койкалы әскери госпиталь, дәрігерлік-санитарлық бөлім, «Болшевичка» тігін фабрикасының филиалы, ұсақ кәсіпорындар мен кооперативтердің бірқатары болды. Радиактивті газадардың сынақтан соң жер бетіне тастау 1989 жылғы 19 ақпандағы ядроға қарсы күшті қозғалыс «Невада- Семей» пайда болуына себеп болды.
ҚР Президентінің 29.08.1991ж. № 409 Семей полигонын жабу туралы Жарлығынан кейін қалада күрделі жағдай пайда болды. Ресей әскери бөлімдерінің полигондардан тездетіп жиналуы және дислокациялануы барлық ғылыми-өндірістік құрылым мен қаланың әлеуметтік саласын толығымен бұзылу қатеріне әкелді.
Ел басшылығының Курчатов қаласы аумағында орналасқан сәйкес ғылыми ұйымдар мен объектілері және бұрынғы Семей сынақ полигоны кешенінің базасында ҚР ұлттық ядролық орталығын ұйымдастыру туралы шешімі ғылыми потенциалды сақтап қалуға себеп болды. 
ҚР ҰЯО қалада маңызды шетел инвестициясын тартуға және қосымша жұмыс орындарының пайда болуына септігін тигізді. Полигон дамуының ғылыми-техникалық потенциалды конверсиялау және жаңа технологияларды пайдалану мақсатында 1995 жылы қазақстан-американдық «СЕМТЕХ» кәсіпорын құрылды.
1996 жылы–«КК Интерконнект» негізігі профилі электронды құрылғылар мен печатті платаларды өндіру болып табылатын кәсіпорны құрылды. Геологиялық барлау жұмыстарымен қазақстан-американдық «ФМЛ Казахстан» кәсіпорны айналысады.
ССП аумағына болашағы зор қазба байлықтары концентрациясы сипат алып келеді, бірінші кезекте, алтын мен мыс, сонымен қатар руда емес шикізаттары да байқалған. Қала аумағында «габбро» табиғи тасын қазу және өңдеу жұмыстарымен «Дегелен» кәсіпорны айналысады.
Курчатов қаласы - бұрынғы Семей сынақ полигонының орталығы. Шығыс Қазақстан облысының батысында орналасқан. Қаланың геофизикалық координаттары СШ 50 44.3-5046,2 және ВД 7830,5-7833,7 құрайды. 11 мың гектар ауданды құрайды.
Курчатов қаласының құрамына Курчатов қаласының өзі, Дегелен бекеті (2 км) және Молдары селосы (3-4км) кіреді. Көрсетілген тұрғын пункттері ерікті емес, және есепке кірмейді. Климат. Курчатов қаласы Павлодар облысының Ертіс өзенінің сол жағалауында құрғақ агроклиматты зонада ГТК 0,3-0,5 – ке тең (жазық бозалы-бетегелі дала кіші зонасына жатады) орналасқан.
Мұнда климат күрт континентті. Оған тән: көктем-жазғы мерзімде құрғақшылық, жыл бойына атмосфералық жауын-шашынның мөлшері жеткіліксіз әрі тұрақсыз, жыл бойына әсіресе көктем мезгілінде желді болады, жазды жоғары, қыста төмен ауа температурасы тән.
Орташа көпжылдық жауын-шашын мөлшері 250 мм-ге дейін, мұнымен қоса интенсивті вегетациялану кезінде (мамыр-шілде) 90 мм-ге дейін ғана жетеді. Қар жамылғысының биіктігі көп емес, қыста ашық алаңдарда 13 см-ді құрайды. Жылдық орташа температура қалыпты және +2,4градус.
Өзге жылдарда максималды температура +40 - 42 градус, минимальды – 48,-49. Ең жылы ай-шілде, ең суық айлар- қаңтар және ақпан. Басым желдер оңтүстік-батыс және батыс бағыттағы желдер, олардың күшеюі сәуір, мамыр, маусым айлары болып табылады.
Қалада үш ескерткіш бар:
• Жеңіс ескерткіші
• Курчатовқа арналған ескерткіш
• Әскери құрылысшыларға арналған ескерткіш
Жеңіс ескеркіші 1985 жылы Павлодар қаласының сәулетшісі, 31516 ә/б әскери құрылысшылармен және 52605 ә/б әскери қызметкерлермен салынған. Ескеркіш ашылуы 1985 жылы 9 мамырда ашылды. Әскери құрылысшыларға арналған ескерткіш 1972 жылы салына басталған.
10 тамызда салтанатты ашылды. Сәулетшісі- Ресей Федерациясының мәдениетіне еңбегі сіңген сәулетші- Георгий Александрович Корнеев. Ескерткіш қаланы тұрғызған әскери құрылысшылар құрметіне салынған (1947 - 1972).

Источники:
Балмуханов С. Атомный полигон моими глазами / С. Балмуханов        // Простор. - 1990.- № 11.- С.155-174. Бозтаев К. Семипалатинский полигон / К. Бозтаев. - Алма-Ата: Казахстан, 1992.-192 с. Демидов В. Город, которого не было / В.Демидов // Аргументы и Факты .-2003. - № 43.- (Газ. в газ. «АиФ. Казахстан». – С.5). Десять лет созидания. http://kurchatov.vko.gov.kz/ru/city6.htm

Фотографии
Александра Петрова.