Туры по Ерейментаускому району.

«Если дело достойно завершено,
Вознесет и прославит тебя оно»

Фирдоуси Абулькасим.

Достопримечательности Ерейментауского района.

Культурный комплекс Кумай «Түрік қағандар ордасы» находится в Ерейментауском районе Акмолинской области. «Түрік қағандар ордасы» – «Резиденция тюркских правителей». Памятники культурного комплекса Кумай, расположенные в непосредственной близости от столицы Казахстана – Нур-Султан, содержат в своем составе культурное наследие нескольких тысячелетий, компактно локализованное на одной территории, в пределах государственного национального парка «Бұйратау», у подножья одноименной горы.
Наиболее яркими являются тюркские культовые оградки с антропоморфным изваянием бал балом. Исконно тюркская традиция поклонения и обожествления великих предков, выраженная в сооружении ритуальных оград – символов домов, с восточной стороны которых устанавливались каменные статуи с портретными изображениями героических личностей прошедших эпох, в  долине Кумай представлена во всем великолепии.
Наряду с культовым памятником «Кос батыр» расположен комплекс объектов, относящиеся к эпохам древнего Казахстана. Большой научный интерес представляют наборы атрибутов, изображенные на скульптурах, сосуд, предметы украшения и вооружения, служащие в качестве источников по различным аспектам комплексных археологических и этнологических исследований, включающих разделы от хронологии бытования предметов до вопросов, касающихся регламента социального ранжирования мировоззренческих устоев традиционного тюркского общества.
Это единственный на территории области многокомпонентный культурный комплекс, представленный памятниками эпохи бронзы, раннего железного века и тюркского периода.
Историческое значение памятников культурного комплекса Кумай заключается в потенциальной информативности всех видов и типов памятников, изучение которых во взаимной связи будет способствовать решению многих актуальных задач и проблем.
Комплекс состоит из нескольких групп разновременных памятников, компактно расположенных в восточной и юго-восточной части подножий горных вершин Акшокы, Ершокы и Жыланды.  Культовый комплекс  Кос батыр, сооруженный в далекую тюркскую эпоху в честь легендарных личностей, творивших на своей родной земле, вероятно, послужил основанием для формирования одноименного топонима.
Так же именует эту местность в своем труде выдающийся казахский археолог Алкей Маргулан. Открытие и изученные тюркские памятники археолого-этнографического комплекса Кумай представлены однотипными ритуальными сооружениями, основу которых состовляет прямоугольная в плане конструкция, сложенная из каменных плит, установленных в горизонтальном положении и врытых в землю.
Внутренняя площадь всех оград заполнена колотым камнем. Все памятники компактно локализованы в радиусе 5 - 7 км, на террасе левого берега реки Кумай. Непревзойденный колорит археолого-этнографического комплекса Кумай представлен во всех его структурообразующих, частях, в географической локализации, природной уникальности, ландшафтном расположении, топонимической номенклатуре местности, составе разнотипных памятников, хронологической представительности мемориальных, культовых памятников и поселений.
Аналогов такой представительности неразрывного единства культурного наследия и окружающей природной среды нигде на территории Казахстана не встречается.

Құмай археологиялық-этнографиялық кешені.

Ерейментау ауданына саяхат.

«Егер жұмыс лайықты аяқталса,
Ол сені көтеріп, мадақтайды».

Фирдоуси Әбілқасым.

Ерейментау ауданының көрікті жерлері.

Құмай археологиялық-этнографиялық кешені (Ерейментау ауданы). «Түркі қағандар ордасы» – «Резиденция тюркских правителей». Құрамында бірнеше мыңжылдықтардың мәдени мұралары тоғысқан, еліміздің Астана қаласына жақын жердегі Құмай мәдени кешендегі ескерткіштер Ақмола облысы, Ерейментау ауданы, Бұйратау тауының етегіндегі «Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің ауданында тығыз шоғырланған.
Құмай кешеніндегі бірегей ескерткіштер қатарына жататыны мен жарқын әрі есте қаларлықтары шығыс қабырғасына орнатылған мүсіндер бар түріктік ғұрыптық қоршаулар болып табылады. Ежелден байырғы түрктер дүниеден өткен ұлы ата-бабаларының құрметіне (аруағына) тағзым етіп, ғұрыптық қоршаулар орнатты.
Үйдің нышаны- қоршаулардың шығыс қабырғасына тұрғызылған батыр жауынгерлердің портреттік бейнелері Құмай өзені аңғарындағы далада асқан әдемілікпен орындалған. «Қос батыр» діни ескеркіштерімен қатар, Қазақстанның ежелгі дәуіріне жататын  объектілер кешені орналасқан.
Мүсіндерде бедерленген атрибуттар: ыдыс, әшекейлік заттар мен қару жиынтықтары үлкен ғылыми қызығушылықты тудырады. Аталған атрибуттар өздерінің қолданыс аясында болу кезеңінен бастап, ескерткіштер хронологиялық уақытына, түрік қоғамындағы  әлеуметік жағдайдың қалыптасуы мен дүниетанымына қатысты қағидаларға, әртүрлі археологиялық және этнографиялық зерттеулерге байланысты негізгі дерек көздер қызметін атқарады.
Облыс аумағында ежелгі және орта ғасырлық даланың жалғыз аймағы. Қола дәуірі, ерте темір дәуірі және түркі дәуірінің ескерткіштері болып табылатын аймақтың аумағында жалғыз көпкомпонентті мәдени кешені.
Құмай мәдени кешеніндегі мұралардың тарихи маңыздылығы ескерткіштердің барлық типтері мен түрлерінің потенциалды ақпараттылығында жатыр. Кешен Ақшоқы, Ершоқы және Жыланды тауларының шығыс, оңтүстік-шығыс етегінде жинақы орналасқан, түрлі дәуірлерге тән ескерткіштерді қамтитын бірнеше топтан тұрады.
ос батыр ғұрыптық ескерткіші ежелгі түркі заманында өз жерінде ерлік жасап аты аңызға айналған қос батырдың құрметіне жасалғанын және жергілікті халық та осы аймақты қос батыр деп атап кеткендігі жөніндегі мәліметті  қазақтың белгілі археологы Әлкей Марғұлан өз еңбектерінде жазып қалдырған.
Құмай  археологиялық және этнографиялық кешені түркі ескерткіштерін ашу және зерттеудің негізі көлденең орнатылған және тасқа салынған тас тақталардан тұратын тіктөртбұрышты құрылым болып табылатын бірдей типтік рәсімдік құрылымдардан тұрады.
Барлық қоршаудың ішкі алаңы қиыршық тасқа толы. Барлық ескерткіштер Құмай өзенінің сол жағалауында террассаларында, 5-7 шақырым радиусты қамтитын ауданда шоғырланған. Құмай археологиялық-этнографиялық кешені- мемориалдың хронологиялық тұрақтылығы, діни ескерткіштер мен қоныстардан тұратын географиялық, табиғи, ландшафт бірегейлігін, тұрғылықты топонимикалық номенклатурасы, ескерткіштер әртүрлі құрылым бөліктерінде көрсетілген.
Қазақстанның мәдени мұрасы мен табиғи ортасының ажырамас бірлігінің осындай аналогтары Қазақстанда табылмады.  Деректеме: тарих ғылымдарының докторы, түріктанушы А.Досымбаева

Источник и фотографии: 
доктор исторических наук, тюрколог А. Досымбаева. http://srh.kz/content/vloghengie-1/